To Hinamatsuri (雛祭り) γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 3 Μαρτίου και είναι μια από τις πιο όμορφες ανεπίσημες γιορτές της Ιαπωνίας. Αυτήν την ημέρα οι οικογένειες που έχουν κόρες μικρής ηλικίας στολίζουν τα σπίτια τους με παραδοσιακές κούκλες που ονομάζονται hina-ningyō (雛人形) εκθέτοντας τες πάνω σε μια πλατφόρμα με επίπεδα, καλυμμένη με κόκκινο ύφασμα. Γι’ αυτό το λόγο το Hinamatsuri ονομάζεται και «Ημέρα των κοριτσιών» ή «Ημέρα της κούκλας». Οι κούκλες αντιπροσωπεύουν το αυτοκρατορικό ζεύγος, τους ακόλουθους και τους μουσικούς τους σε παραδοσιακή αυλική αμφίεση της περιόδου Heian, ενώ χρησιμοποιούνται για να προσευχηθεί η οικογένεια ώστε τα κορίτσια τους να έχουν ευημερία, υγεία και παραδοσιακά έναν σταθερό και επιτυχημένο γάμο.
Το έθιμο με τις κούκλες hina ξεκίνησε στις αρχές του 1600 καθώς θεωρούσαν ότι μπορούν να διώξουν τα κακά πνεύματα και να φέρουν καλή τύχη στον κάτοχο τους. Συγκεκριμένα τον 17ο αιώνα στήθηκε μια τέτοια πλατφόρμα με κούκλες αποκλειστικά για την Okiko κόρη του αυτοκράτορα Go-Mizunoo. Όταν ανέβηκε στον θρόνο το 1687 ως Αυτοκράτειρα Meisho διέδωσε την γιορτή των κοριτσιών. Από τότε τεχνίτες σε όλη την Ιαπωνία παράγουν διάφορες κούκλες hina σε διαφορετικά στυλ για τον εορτασμό της ημέρας.
Στις μέρες μας οι περισσότερες οικογένειες που έχουν κορίτσια στολίζουν τα σπίτια τους συνήθως με πλατφόρμες που έχουν από 5 έως 7 επίπεδα με κούκλες hina. Οι στολισμοί ξεκινούν μέσα ή τέλη Φλεβάρη και τελειώνουν στις 3 Μαρτίου. Παραδοσιακά οι γονείς ή οι παππούδες ενός νεογέννητου κοριτσιού αγοράζουν τις κούκλες για το πρώτο του Hinamatsuri ή σε κάποιες περιπτώσεις του δίνουν τις κούκλες που είχαν από προηγούμενα χρόνια στην οικογένεια ως κειμήλιο.
Σε κάποιες περιοχές της Ιαπωνίας όπως η Yanagawa (Fukuoka), Higashi-Izu (Shizuoka) ή Sakata (Yamagata) φτιάχνουν μικρές κούκλες και τις κρεμούν με χρωματιστές κλωστές στα σπίτια όπως ένα παιχνίδι μομπιλε. Ακόμα τα τελευταία χρόνια σε κάποια δημαρχία αλλά και μουσεία της Ιαπωνίας γίνονται εκθέσεις με κούκλες hina μέσα στον Μάρτιο.
Σε μια γενικευμένη αναφορά στον «Μύθο του Genji» λέγεται πως η 3η ημέρα του 3ου μήνα είναι ημέρα εξαγνισμού και πως οι άνθρωποι μετέφεραν τις αμαρτίες, τις ασθένειες και την κακοτυχία τους σε κούκλες και τις άφηναν στα ποτάμια και τον ωκεανό ώστε να τις παρασύρει το ρεύμα και να τις πάρει μακριά. Το έθιμο αυτό λέγεται hina-okuri ή nagashi-bina και ακόμα και σήμερα το απόγευμα της 3ης Μαρτίου σε διάφορες περιοχές της Ιαπωνίας το τηρούν πετώντας χάρτινες κούκλες στο νερό ώστε να τις πάρει το ρεύμα.
Μετά την 3η Μαρτίου και την λήξη του Hinamatsuri ξεστολίζεται αμέσως όλο το σπίτι καθώς υπάρχει προκατάληψη πως αν παραμείνει ο στολισμός από τις 4 Μαρτίου και μετά θα υπάρξει δυσκολία στον μελλοντικό γάμο των κοριτσιών της οικογένειας.
Ωστόσο πέρα από τις διακοσμήσεις οι Ιάπωνες γιορτάζουν αυτή την ημέρα και με παραδοσιακό φαγητό και ποτό. Το ποτό που σερβίρεται σε όλους συμπεριλαμβανομένων και των παιδιών είναι το shirozake (白酒) το οποίο περιέχει 9% αλκοόλ. Γενικά τα πιάτα της ημέρας είναι πιο πολύχρωμα και εκφραστικά ώστε να ταιριάζουν στην παιδική ψυχοσύνθεση.
- Hina arare (雛あられ): Το arare(あられ) είναι κράκερ ρυζιού που έχει πάρει το όνομα του από το χαλάζι λόγω του σχήματος του. Συνήθως το hina arare είναι πολύχρωμο ενώ σερβίρεται με σάλτσα σόγιας ή ζάχαρη ανάλογα με την περιοχή.
- Hishi mochi (菱餅): Το hishi mochi είναι ένα γλυκό κέικ ρυζιού με πολλές στρώσεις (συνήθως τρείς) και διάφορα χρώματα. Από την κορυφή προς την βάση χρησιμοποιούν κόκκινο (ή ροζ), λευκό και πράσινο ως τους βασικούς χρωματισμούς. Σε κάποιες περιοχές της Ιαπωνίας όμως το κόκκινο αντικαθίσταται με κίτρινο καθώς και οι στρώσεις μπορεί να είναι πέντε ή εφτά. Κατά την περίοδο Edo υιοθετήθηκε το ρομβοειδές σχήμα του ενώ πιστεύεται ότι το γλυκό αυτό συμβολίζει την γονιμότητα.
- Chirashizushi (ちらし寿司): Αυτό το πιάτο περιέχει ρύζι το οποίο έχουν ανακατέψει με ξύδι, ζάχαρη και αλάτι και συνήθως του έχουν δώσει σχήμα μέσα σε κάποιο σκεύος. Από πάνω τοποθετείται μια ποικιλία από φέτες sashimi καθώς και διάφορα άλλα υλικά που σχηματίζουν στρώσεις ώστε να έχουμε ένα αποτέλεσμα με πολλά όμορφα και έντονα χρώματα.
- Ushiojiru (潮汁): Το ushiojiru είναι μια αραιή σούπα με βάση της το αλατόνερο και τις αχιβάδες. Τα κοχύλια από τις αχιβάδες συμβολίζουν την ενότητα και την ηρεμία ενός ζευγαριού καθώς μόνο δύο απολύτως συμμετρικά κοχύλια μπορούν να ταιριάξουν τέλεια μεταξύ τους.
Τέλος στις μέρες μας πολύς κόσμος αγοράζει για την περίσταση όμορφα διακοσμημένα κέικ και άλλα γλυκά.